омидор етиштириш. Кўчат танлаш, экиш муддати ва бошқа маълумотлар

Аҳамияти.

Помидор меваси янги узилган ҳолида хамда тузланган, маринадланган, турли салатлар ҳолида истеъмол қилинади. Помидор ҳосилининг ярми шарбат, пюре, паста, соус сифатида қайта ишланади. Помидорнинг меваси тўйимли мазали ва шифобахш хусусиятларга эга.

Экиш учун тавсия этиладиган навлар.

Помидорни эртапишар Дўстлик, Сахий, Шафақ, Севара, ўрта-эртапишар Тошкент тонги, ўртапишар ТМК-22, Ўзбекистон–178, Сурхон–142, Баҳодир, Шарқ юлдузи, Ситора, кечпишар Намуна–70, Дони 2000 навлари экилади.

Кўчат танлаш.

Уруғ экишдан олдин вирус касалликларига қарши 48 соат давомида 50–52 оС ва 24 соат 80оС қиздирилса, кейин 3 минут 5 фоизли шўр сувда ивитилса яхши натижа беради. Помидор кўчатлари 40–45 кунлик, пояси ва илдизлари бақувват ривожланган, 6-7 чинбаргларга эга бўлган, тўқ яшил, соғлом бўлиши лозим.

Ер тайёрлаш.

Помидор экиш режалаштирилган ерларни тайёрлаш ишлари куз ойларидан бошланади. Хосилдан бўшаган майдондаги ўсимлик қолдиқлари тозаланиб, маҳаллий ўғит сочиб чиқилади. Ер майдони 28–30 см чуқурликда юмшатилади. Эрта бахорда ер 14–16 см чуқурликда юмшатилади. Йирик кесаклар хаскаш ёрдамида майдаланиб бир йўла ер текислаб олинади, кейин 70 см ёки 90 см қатор оралиғида экиш учун эгатлари тортиб чиқилади.

Экиш муддати ва схемаси.

Помидор кўпинча кўчатида экиб ўстирилади. Кўчатлар жанубий вилоятларда эртаги навлар мартнинг III ўн кунлигида, ўрта ва кечпишар навлар апрелнинг I–II ўн кунлигида; марказий минтақада жойлашган вилоятларда эртапишар навлар апрелнинг I ўн кунлигида, ўрта ва кечпишар навлар апрелнинг II–III ўн кунлигида ҳамда майнинг I–II ўн кунлигида экилади. Помидорнинг эртапишар ва ўртапишар навлари очиқ далаларда 70×40 см ва 90×30 см схемада экилади. Экилгандан сўнг кўчатлар албатта суғорилади. 1 сотих майдонга экиш схемасига қараб 280–570 та кўчат сарфланади. Парваришлаш.

Ўсимликларга биринчи ишлов бериш кўчатлар тутиб олгач, яъни экилганидан 10–12 кундан кейин бошланади. Бунда эгатлар ичи, пушта ва қатордаги кўчатлар ораси енгил чопиқ қилиниб юмшатилади. Енгил чопиқдан сўнг 12–15 кун ўтгач, суғорилади ва озиқлантирилади. Помидорни ўсув даврида 3-4 марта қўлда чопиқ қилинади. Помидор сувга талабчан ўсимлик бўлиб, сизот суви чуқур жойлашган ерларда ўсув даври мобайнида 29 18–20, сизот суви юза жойлашган ерларда 12–15 марта суғорилади. Сизот суви чуқур жойлашган ерларда ҳосил етилгунча ҳар 8–12 кунда, ҳосил ёппасига пишганда эса 5–7 кунда суғорилади. Куз бошлангандан кейин экин камроқ суғорилади. Помидор қийғос пишганда ёрилиб кетмаслиги учун навбатдаги ҳосил териб олингандан кейин сув берилади.